پرسش :

چرا محل دقیق قبر حضرت فاطمه (س) را مشخص نکرده اند؟


شرح پرسش :
پاسخ :
در منابع تاريخي شيعه آمده كه قبر حضرت زهرا ـ سلام الله عليها ـ مخفي است و براي اين امر دلايلي ذكر مي‌كنند از جمله اينكه گفته مي‌شود وقتي كه فاطمه زهرا س رحلت كردند ‌حضرت علي ـ عليه السلام ـ به طبق وصيت آن حضرت شبانه و مخفيانه آن بزرگوار را دفن كردند.[1] و اينكه آيا آن حضرت را در منزل خودش و يا در كنار قبر پيامبر و يا در قبرستان بقيع دفن كردند ميان علما و دانشمندان اختلاف هست و اما با توجه به روايتي كه اشاره مي‌كند كه حضرت امير ع بعد از دفن فاطمه هفت و يا چهل قبر مشابه را درست كردند[2] تا اينكه دشمنان نتوانند موضع قبر را پيدا كنند. شيخ عباس قمي در منتهي الامال قول به دفن حضرت در خانه اش را اصح اقوال نقل مي كنند.[3]
علت ديگر مخفي ماندن قبر حضرت زهرا اين است که خود ايشان وصيت كرده بودند تا مراسم غسل و كفن و دفن را مخفيانه انجام دهند براي اين که برخي از صحابه كه در حق اهل بيت ظلم كرده و حق آنها را غصب كرده بودند نتوانند در نماز براي آن حضرت شركت نمايند.[4]
اما آنچه مسلم است اينكه از مكان قبر خانم فاطمه زهرا از همان زمان تا به حال كه چهارده قرن از آن مي‌گذرد غير از معصومين و اصحاب خاصّ اهل بيت كسي خبردار نيست و اين خود براي شيعيان و ارادتمندان خاندان عصمت مصيبتي غم‌انگيز است و دارای حکمت بزرگی است برای اهل تاریخ که چرا قبر دختر پیامبر مخفی است . باتوجه به اینکه پیامبر درآخرین روزهای حیات خود فرمود: مودت اهل بیت مرا فراموش نکنید و زهرا اولین و نزدیکترین فرد اهل بیت بود.
ولي با توجه به اخبار و رواياتي كه در باب ظهور حضرت ولي عصر (عج) آمده مي‌توان دريافت كه موضع دقيق قبر آن حضرت توسط فرزند برومندش و باقي‌ مانده ذريه‌اش براي شيعيان و دلسوزان آن حضرت مشخص مي‌شود.
مفضل از امام صادق ـ عليه السلام ـ روايت مي‌كند كه حضرت فرمود: وقتي كه قائم ما به اذن خدا ظهور كند و مردم را به سوي خود دعوت كند و اصحاب كه همان 313 نفر اشاره شده در روايات است حاضر شوند و بيعت كنند بر تعداد اين ياران افزوده مي‌شود و تعداد آنها در مكه به ده هزار نفر مي‌رسند و سپس رو به طرف مدينه حركت مي‌كنند.[5] و امام صادق ع فرمودند: وقتي امام عصر ظهور كند از جمله اقدامات اوليه آن حضرت انتقام از قاتلان فاطمه زهرا س است.[6] با توجه به اين روايت و روايات ديگر مي‌توان فهميد كه حضرت به زيارت قبر مادرش حضرت فاطمه زهرا هم مي‌روند و موضع آن را براي اصحاب خويش و شيعيان مشخص مي‌كنند. همچنان كه بعد از اين به عراق رفته و قبور اجداد مطهرش را زيارت كرده و در شهر كوفه حكومت خود را مستقر مي کند.
پس نتيجه مي‌گيريم كه محل دقيق قبر خانم فاطمه زهرا س در زمان ظهور حضرت ولي عصر (عج) مشخص مي‌شود و در مدتي كه امام زمان (عج) حكومت مي كند شيعيان و دوستداران اهل بيت مي توانند به راحتي به زيارت آن حضرت بروند.

معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. فاطمه زهرا سيدة نساء‌ العالمين،‌ عماد زاده.
2. ناسخ التواريخ، محمدتقي سپهر.

پی نوشتها:
[1] . رسول جعفريان، آثار اسلامي مكه و مدينه، نشر مشعر، تهران، نوبت ششم، 1382، ص 340.
[2] . شيخ عباس قمي، منتهي الآمال، ج 1، مؤسسه انتشارات هجرت، قم، چاپ هشتم، 1373، ص 265.
[3] . همان.
[4] . شيخ عباس قمي، بيت الاحزان، ترجمه محمد محمدي اشتهاردي، كانون انتشارات ناصر قم، چاپ ششم، 1372، ص 259.
[5] . شيخ مفيد، الارشاد، ج 2، انتشارات موسسه آل البيت، قم، چاپ اول، 1413 ق، ص 383.
[6] . علامه مجلسي، بحارالانوار، ج 52، انتشارات دارالاحياء التراث ، بيروت، چاپ سوم، 1403، ص 314.
منبع: اندیشه قم